Zwężenie cewki moczowej – czym jest i jak je leczyć?

Jedną z chorób urologicznych występujących u mężczyzn jest zwężenie cewki moczowej, na które najbardziej narażone są osoby w wieku 41-45 lat i starsze. Schorzenie wiąże się z wieloma dolegliwościami, w tym nawracającymi zakażeniami dróg moczowych i bolesnym oddawaniem moczu. Jak powstaje ta choroba i czy istnieje lek na rozszerzenie cewki moczowej?

Czym jest zwężenie cewki moczowej u mężczyzn?

Męska cewka moczowa składa się z części przedniej i tylnej, a naturalnie występują w niej trzy odcinki zwężone i trzy odcinki poszerzone. Zwężenia, które nie są zmianami patologicznymi, występują w ujściu zewnętrznym i wewnętrznym cewki moczowej oraz tam, gdzie cewka przebija przeponę moczowo-płciową. Jeśli zwężenie cewki moczowej występuje w innym miejscu, może skutkować przykrymi dolegliwościami urologicznymi i wymagać konsultacji z lekarzem. Schorzenie to jest najczęściej efektem uszkodzenia tkanek ściany cewki – w procesie regeneracji prawidłowa struktura ciała gąbczastego jest zastępowana tkanką włóknistą, co skutkuje zwężeniem obwodu cewki moczowej. Do tego może dochodzić miejscowy stan zapalny, który występuje wskutek podrażnienia uszkodzonego miejsca moczem.

Jak objawia się zwężenie cewki moczowej?

Objawy tego schorzenia mogą przypominać symptomy innych chorób, takich jak powiększenie gruczołu krokowego czy przerośnięta szyja pęcherza. Po ich wystąpieniu należy udać się do urologa, który ustali, czy za przyczynę naszych dolegliwości odpowiada właśnie zwężenie cewki moczowej.

Do objawów zwężenia zaliczamy:

• osłabiony, przerywany lub wąski strumień moczu,
• problemy z rozpoczęciem oddawania moczu,
• zatrzymanie moczu,
• częste oddawanie moczu, a także oddawanie moczu w ciągu nocy (nokturia),
• parcia naglące,
• ból podczas oddawania moczu.

Nieleczona choroba może prowadzić do nasilenia stanu zapalnego, nacieku okołocewkowego, ropnia, przetoki, a nawet zrakowacenia nabłonka. 

Zwężenie cewki moczowej – przyczyny 

Zwężenie w obrębie męskiej cewki moczowej może być wywołane przez wiele różnych czynników. Niekiedy bywa ono wrodzone, lecz w wielu przypadkach występuje wskutek przebytych urazów, operacji w obrębie układu moczowego czy infekcji. 

Główne przyczyny zwężenia cewki moczowej:

• interwencja chirurgiczna – np. nowe technologie leczenia chorób gruczołu krokowego, przezcewkowa termoablacja stercza (TUMT), terapia falami ultradźwiękowymi o dużym natężeniu (HIFU), krioablacja, brachyterapia, TURP,
• przebyte urazy okolic krocza i miednicy,
• chirurgiczne leczenie spodziectwa w dzieciństwie,
• infekcje przenoszone drogą płciową,
• niedokrwienie,
• liszaj twardzinowy,
• przebyte jakiekolwiek cewnikowanie.

Jak zdiagnozować zwężenie cewki moczowej?

Pierwszym krokiem jest wizyta u lekarza urologa, który przeprowadzi wywiad i badanie fizykalne. Jeśli wystąpi podejrzenie zwężenia cewki moczowej, lekarz zaleci dodatkowe badania diagnostyczne, takie jak:

• uretroskopia – umożliwia obejrzenie kanału przebiegu i światła cewki moczowej oraz zlokalizowanie ewentualnego zwężenia,
• cystouretrografia – polega na ocenie cewki moczowej podczas oddawania moczu po uprzednim podaniu kontrastu w kierunku pęcherza,
• tomografia komputerowa i rezonans magnetyczny – alternatywy dla cystouretrografii stosowane w celu dokładniejszej diagnostyki,
• sonouretrografia – badanie ultrasonograficzne umożliwiające dokładną ocenęcewki moczowej i okolicznych tkanek oraz ocenę długości i szerokości ewentualnego zwężenia.

Metodę diagnostyczną wybiera lekarz na podstawie indywidualnych potrzeb pacjenta i oczekiwanego efektu badania. Jeśli diagnoza się potwierdzi, specjalista zaproponuje dalsze postępowanie mające na celu poszerzenie cewki moczowej i wyeliminowanie uciążliwych dolegliwości.

Jak można poszerzyć cewkę moczową?

Niestety poszerzenie cewki moczowej u mężczyzn wymaga wykonania zabiegu – nie można tego zrobić poprzez ćwiczenia czy przyjmowanie leków. Jeszcze do niedawna najpopularniejszą metodą leczenia była kalibracja polegająca na wprowadzaniu do cewki moczowej specjalnych rozszerzadeł o coraz większej średnicy w celu rozciągania ścian w powstałym zwężeniu. Zabieg ten w większości przypadków wymaga regularnego powtarzania (co ok. 6 miesięcy), gdyż zwężenia mają tendencję nawrotową. 

Nowszą i skuteczniejszą metodą umożliwiającą poszerzenie cewki moczowej jest uretrotomia optyczna wewnętrzna (UOW), czyli zabieg endoskopowy polegający na nacięciu zwężonego odcinka przy użyciu skalpela lub lasera. Cała procedura trwa ok. 15-30 minut i jest wykonywana w znieczuleniu dożylnym lub podpajęczynówkowym. Pacjent jest wypisywany ze szpitala w tym samym dniu lub nazajutrz, a rekonwalescencja trwa kilka tygodni. W Polsce ten nowoczesny zabieg jest wykonywany między innymi przez lekarzy ze Szpitala św. Elżbiety w Warszawie.

Przeciwwskazaniem do wykonania uretrotomii jest między innymi nawrotowe zwężenie cewki moczowej, które w większości przypadków wymaga bardziej skomplikowanej operacji, jaką jest uretroplastyka – rekonstrukcja cewki moczowej, a w w przypadku dłuższych zwężenień także z przeszczepem śluzówki z policzka. Wszystko zależy jednak od indywidualnego stanu pacjenta i zaawansowania schorzenia, a decyzję o rodzaju zabiegu podejmuje pacjent wraz z lekarzem prowadzącym.